<center><b>LESSON 19.</b></center>
<center><i>Suffixes</i> <b>-ig-, -iĝ-.</b></center>
<p><b>-ig-</b> means <i>to make</i> or <i>cause</i> someone or
something to be or to do that which the word denotes, while
<b>-iĝ-</b> means <i>to become</i> so or such oneself. Thus
from <i>ruĝa</i>, red, we get <i>ruĝigi</i>, to make
(something or someone) red, <i>ruĝiĝi</i>, to become
red oneself, to blush; <i>klara</i>, clear, <i>klarigi</i>, to
make clear, to explain, <i>klariĝi</i>, to become clear;
<i>sidi</i>, to sit, to be sitting, <i>sidigi</i>, to cause
someone to sit, <i>sidiĝi</i>, to become seated, to sit
down; <i>kun</i>, with, <i>kunigi</i>, to connect,
<i>kuniĝi</i>, to become connected with; <i>devi</i>, to
have to (must), <i>devigi</i>, to compel; <i>fari</i>, to do or
make, <i>fariĝi</i>, to become; <i>for</i>, away,
<i>forigi</i>, make (go) away.</p>
<center>
<table cellspacing="8">
<caption><b>Vocabulary.</b></caption>
<tr>
<td nowrap valign="top"><i>printempo</i>, spring.<br/>
<i>glacio</i>, ice.<br/>
<i>vetero</i>, weather.<br/>
<i>broso</i>, brush.<br/>
<i>relo</i>, rail.<br/>
<i>rado</i>, wheel.<br/>
<i>ĉapo</i>, bonnet, cap.<br/>
<i>arbeto</i>, little tree.<br/>
<i>vento</i>, wind.<br/>
<i>branĉo</i>, branch.<br/>
<i>vizaĝo</i>, face.<br/>
<i>kuvo</i>, tub.<br/>
<i>kolego</i>, companion, colleague<br/>
<i>Hebreo</i>, Hebrew.<br/>
<i>Kristano</i>, Christian.</td>
<td nowrap valign="top"><i>kapo</i>, head.<br/>
<i>botelo</i>, bottle.<br/>
<i>dev-</i>, have to, must.<br/>
<i>kurac-</i>, treat as a doctor.<br/>
<i>pren-</i>, take.<br/>
<i>pend-</i>, hang.<br/>
<i>blov-</i>, blow.<br/>
<i>ekbrul-</i>, begin to burn.<br/>
<i>rid-</i>, laugh.<br/>
<i>romp-</i>, break.<br/>
<i>fluida</i>, fluid.<br/>
<i>kota</i>, dirty, muddy.<br/>
<i>natura</i>, natural.<br/>
<i>seka</i>, dry.<br/>
<i>tamen</i>, however, nevertheless, yet.</td>
</tr>
</table>
</center>
<p>Oni tiel malhelpis al mi, ke mi malbonigis mian tutan laboron.
Forigu vian fraton, ĉar li malhelpas al ni. Venigu la
kuraciston, ĉar mi estas malsana.</p>
<SPAN name="ch047"></SPAN>
<p>Li venigis al si el Berlino multajn librojn (multe da
libroj).</p>
<p>Li paliĝis de timo, kaj poste li ruĝiĝis de
honto. En la printempo la glacio kaj la neĝo fluidiĝas.
En la kota vetero mia vesto forte malpuriĝis; tial mi prenis
broson kaj purigis la veston. Mia onklo ne mortis per natura
morto, sed li tamen ne mortigis sin mem, kaj ankaŭ estis
mortigita de neniu; unu tagon, [Footnote: See Lesson 26, Note
iii.] promenante apud la reloj de fervojo, li falis sub la radojn
de veturanta vagonaro, kaj mortiĝis. Mi ne pendigis mian
ĉapon sur tiu ĉi arbeto; sed la vento forblovis de mia
kapo la ĉapon, kaj ĝi, flugante, pendiĝis sur la
branĉoj de la arbeto. Sidigu vin (aŭ, sidiĝu),
sinjoro!</p>
<p>Lia malgaja vizaĝo ridigis lian amikon. La tutan nokton
ili pasigis maldorme, kaj ekbruligis pli ol dekses kandelojn. Mi
senvestigis la infanon de liaj noktaj vestoj, kaj starigis lin en
la kuvon; poste mi sekigis lin. Li amikiĝis kun malbonaj
kolegoj. Malriĉa hebreo volis kristaniĝi. La botelo
falis kaj rompiĝis. Ŝi fariĝis lia edzino. Iom
post iom, ŝi tute trankviliĝis.</p>
<hr align="center" width="38%">
<center>NOTES.</center>
<p>1.—In <i>pluvas</i>, it rains; <i>tondras</i>, it
thunders; <i>estas bela tago</i>, it is a fine day; <i>estas
bele</i>, it is fine; <i>estas vere, ke...</i>, it is true
that..., etc., "it" is left out, because it does not stand for
any "thing." The adverbs <i>bele</i>, <i>vere</i>, are used
because no "thing" is mentioned.</p>
<p>2.—<i>Ni havas freŝajn lakton kaj panon</i> means
<i>Ni havas freŝan lakton kaj freŝan panon</i>, We have
new milk and new bread. <i>Ni havas freŝan lakton kaj
panon</i> means We have bread and new milk.</p>
<p>3.—<i>La angla, franca kaj germana lingvoj estas
malfacilaj</i>, The English, French and German languages are
difficult. <i>Angla</i>, <i>franca</i>, <i>germana</i> do not
take "j" because each refers to only one language, while
<i>malfacilaj</i> refers to all those mentioned.</p>
<SPAN name="ch048"></SPAN>
<div style="break-after:column;"></div><br />